Nguurndam curiɗam nattii woodde

Gila nde fannuyankooɓe karalliiwal njiyti laylaytol renndo, jaaɓnirɗe ballitooje sarde kabaruuji seeraani e soseede ko wayi no, instagram, Snapchat, Tiktok, Twitter, Pinterest, whatsapp ekn. Ɗee jaaɓnirɗe kala, neɗɗo ine waawi huutoraade ngam sarde kabaaru foti ko goodɗo maa pefindaaɗo e tee eɗe kattani loowde nate walla widiyooji. Ɗee jaaɓnirɗe limtaaɗe jaaɓngal heen kala, wontii boowal pettum peral ɗo neɗɗo huuñcata nguurndam, nder mum boowal mum holla winndere ndee no wuurdi.

Kewuuji galle, jeewte keeriiɗe, caɗeele pooye, ekn wonti hannde geɗe bejeteeɗe e laylayti renndo. E tee so en ƴeewii, ine jeyaa e ko addanta neɗɗo hormeede, hersee, ittanee geɗal, ko suuraare, mawɓe men ine mbiya: « Woto bannde en nganndu no nguurdu-ɗaa, ko duwaaw ». Neɗɗo kumpaaɗo fiyakuuji maa, ine horoo yiytude damal no naatiri e maa, kono so a wejanii ɗum nguurndam maa keeriɗam, ko aan lewani ɗum laawol. So on luurdoyii daña ko aybinir maa, ngati so fowru riddii sagata yiyi ko e jaɓɓal mum. En mbaawaa limtude jaaɓnirɗe ɗee, tawo en innaani yuman jaaɓngal hono Facebook, ko geese ɗo yimɓe kala ceŋondiri, mo nganndu-ɗaa e mo a anndaa fof huunde kala ine saaktee heen. Filmeeji bonɗi, nate poppole, bottaaje, kiraaɗe, kala no joom mum woniri wuurde nder galle, ko maa nata waɗa e facebook ine yiyloo jowe tawi anndaa lekki mbaɗki baaje kii, ko heen kaɓɓooje ɗum njaltata. Jiidaa e ngonka neɗɗo oo to bannge fittiwal alaa e sago o winnda o lollina e laylaytol renndo adunaaru nduu annda ngonka makko oo sahaa no siforii, wiyde mbiɗo wondi e wemmbere, won mo njiɗ-mi, ko mi jeewaaɗo ekn. En kaalaani nih, lollinooɓe e enternet ine caakta no nguurdi e suddiiɓe mumen maa e worɓe mumen, ɗaɓɓira sehilaaɓe mumen Facebook bagginaali. Yoga heen hankadi pawii nguurndam mumen keeriɗam fof, ko e laylaytol renndo yeru, miin e galle am min ngeggii hannde, ko e ɗanngal min ngoni, mi waɗtii yiyrude cuddiiɗo am kaalis, mo ummoraaki am ekn.

Feccere yimɓe wuurnooɓe hanki e sutura, huutortooɓe whatsapp maa facebook mbaɗti ko wejde nate mumen ɓooyɗe, ine pilloo no nguurnunoo e duuɓi paaltiiɗi. Nguurndam men kala, wontii hannde ko ɓaŋŋintee, hollude ɗaŋre ndee ngonka mum. Yo laaɓtu e hakkillaaji, en loowdaani yimɓe ɓee kala e saawdu wooturu, so wonno ceŋalal so seɗaama seɗtaama mo jeyaaka e ngal callalal fof saamat ɗacca heddiiɓe ɓee nder.

Holi no foti hannde anndondirɓe nder laylaytol renndo, nder hojomaaji seeɗa tawi heen gooto kala fillaniima goɗɗo oo nguurndam mum keeriɗam, hade yontere ndee faataade tawi jokkondiral ngal taƴii, kono gooto kala won ko joganii goɗɗo oo ko ine hulda maa reentoroo ɗum. So yoga e kulle ɓaartinaama e neɗɗo, tawata ko jikkuuji mumen ine waɗi nannditooje. So doomburu ŋatii wuttat haa ɓuuɓa, won e yimɓe ko wujjanooɓe ma, nduttoo ine mballu ma yiylaade. Mboɗdi ko mbaroodi coppoondi, ko hono noon yoga e yimɓe laatorii soppirooɓe ɗemɗe, kala ko nani ngondaaka lamsindaade laaɓee, nana tan goongɗina palja, ceedtoo ko njiyaani. Ɓee heen ko jahe, werlirtooɓe tooke haala, won e yimɓe ko memiiɓe.

Laylayti renndo, foti wonande en ko sewnde gostondiral e paggorgal gannde. Kono kadi fotaani hiiɗde en, halfa en, ndewen mbelemma pittaali men, ngati won ko ine wela neɗɗo tawa moƴƴaani e mum. Wayi ko no dakmitaade e ñamri nih, tawa moƴƴaani e cellal ɓanndu mum. Nde korndolli mbirtinoo paalel njuumri, loɓɓii heen. Ɗi tawi ine weli, ɗi loɓɓitii heen. Ɗi mbiyi: « no ɗum wayi welde nih, alaa e sago min naata toon, ngam min nguura nguurndam mbelɗam. Kono nde ɗi pelliti siynude ndeen feere, naatde ɗi e paalel njuumri ngel e darnude ɗi koyɗe woni gootum. Koyɗe ɗee ɗakkii e njuumri ndii, ɗi natti yiɗde ñaamde, ɗi ngoƴtaa koye majji no ɗi njaltiri. Ɗaccaani ɗi, haa ɗi maayi. Ɗum ko tinndol, ko njooɓaari aduna. Paalel njuumri ngel nanndi ko e aduna.

Won yuurniiɓe mbelemma aduna, kono naataani. Won yuurniiɓe, naati tawa tinaani keɓii mbunndi. Heddiiɓe ɓee ne, comaani hay naatde.

Yo haaɗi-haaɗa haaɗ ɗo gure kaaɗi

Kala ko ɓurti heewde rufat, holi no ceerndirten yiylaade tineede e hisnude nguurndam mum keeriɗam? Neɗɗo fof, ine yiɗi tineede kono holi mosol jaltirgol foti huutoraade tawii wejaani nguurndam mum keeriɗam.

Ngon-ɗen ko e renndo tonngaango e geƴƴelal gootal, kabrondiral ngal enternet weeɓtini kono ko ɓuri heewde e men ƴoogata kabaruuji mumen ko e pokopokolam ko goongɗi koo ceɗta e men naatat e tewru nduu.

Laaɓndal ngal mberloto-ɗen, mbele ɓeen wejooɓe nguurndam mumen keeriɗam e enternet, natooɓe terɗe mumen, waɗooɓe hitooji ñidduɗi nefniiɗi, miijiima baɗte ɗee janngo? Holi jaabtawol ɓe njoganoytoo sukaaɓe maɓɓe janngo? Mbele wonaa geenol ɓe njaabtortoo?
Mawɓe men mbiyi: « Woto neɗɗo jaɓ sakkitaade e lahal ». Ɗuum firti, yo neɗɗo salo konnguɗi ñidduɗi, baɗe nefniiɗi wona e mum ngati ko ɗeen geɗe ɓuri waawde teskeede e nguurndam aadee.

Jaayre Pinal-JP

Leave a Reply

Votre adresse e-mail ne sera pas publiée. Les champs obligatoires sont indiqués avec *

Ce site utilise Akismet pour réduire les indésirables. En savoir plus sur comment les données de vos commentaires sont utilisées.